Finlandiya’da parlamento Çarşamba günü yapılacak oturumda NATO katılım anlaşmasını oylayacak. Böylece Türkiye onay verirse İsveç dışı bir ülkenin üyeliğinin önü açılacak. Finlandiya’nın NATO üyeliği için Salı günü başlattığı parlamento süreci, ülkenin İsveç dışında tek başına Kuzey Atlantik İttifakı’na katılacağı iddialarını güçlendirdi.
Salı günkü meclis tartışmasında, çok sayıda milletvekili NATO katılım anlaşmasının onay sürecinin hızlandırılması ve 2 Nisan’da yapılacak genel seçimlerden önce geri çekilmesi yönünde görüş bildirdi.
NATO üyelik anlaşmasının onaylanmasına tek itiraz Sol İttifak partisinden geldi. Sol İttifak Milletvekili Markus Mustajarvi, anlaşmayı Finlandiya’da nükleer silahların konuşlandırılmayacağına dair bir garanti vermemekle eleştirdi. İttifak’tan başka bir milletvekili olan Johannes Yrttiaho, “Finlandiya’nın nükleer güçler arasındaki gerilimi tırmandırmak yerine eylemlerinin sakinleştireceği bir yol izlemesi gerektiği” konusunda uyardı.
Dışişleri Bakanı Pekka Haavisto, milletvekillerine hitaben yaptığı konuşmada bu eleştirilere “Katılım kararı ve ilgili yasal düzenlemeler Finlandiya’nın nükleer silahlar konusundaki tutumunu değiştirmeyecek” yanıtını verdi. Katılım anlaşmasının parlamentoda onaylanması, Finlandiya’nın 2 Nisan’daki genel seçimlerden önce, hatta yeni bir hükümet kurulmadan önce NATO üyeliği için harekete geçebileceği anlamına geliyor.
Finlandiya’daki kamuoyu yoklamaları ve siyasi aritmetik, seçim sonucu ne olursa olsun NATO üyeliğine güçlü bir destek olduğunu ortaya koyuyor. Parlamentodaki 200 milletvekilinden 188’i ülkenin Mayıs ayındaki üyelik başvurusunu onayladı.
Türkiye ile süreç
Finlandiya ve İsveç, Rusya’nın 24 Şubat’ta Ukrayna’ya düzenlediği saldırının ardından askeri tarafsızlık ilkesinden vazgeçerek Mayıs ayında NATO’ya katılmak için başvurmuş, ancak Türkiye’nin veto tehditleriyle karşılaşmıştı. Haziran ayında Madrid’de yapılan NATO zirvesi çerçevesinde Türkiye, İsveç ve Finlandiya arasında üçlü bir mutabakat zaptı imzalandı ancak Türkiye’nin özellikle İsveç’e yönelik eleştirileri devam etti. Stockholm’deki Türkiye Büyükelçiliği önünde Kuran-ı Kerim yakılmasına izin verilmesi İsveç ile gerilimi daha da artırmış ve Türkiye, Ocak ayında üç ülke arasındaki ortak sistem görüşmelerini askıya almıştı. Ankara, Kuran yakma eyleminin ardından Finlandiya’nın NATO üyeliğine yeşil ışık yakabileceğini ancak İsveç’e onayın mevcut koşullarda söz konusu olmayacağının beyanına vurgu yaptı. böylece bu seçeneğe kapı aralamıştır.
Başkanın imzalaması için üç ayı var.
Finlandiya’da, hükümetin ve Cumhurbaşkanı’nın eylemlerinin hukuka uygunluğunu denetlemekten sorumlu olan Adalet Şansölyesi Tuomas Poysti, katılım anlaşmasının parlamento tarafından onaylanmasının ardından Cumhurbaşkanı’nın anlaşmayı imzalamak için en fazla üç ay bekleyebileceğini belirtti.
Ancak Cumhurbaşkanı Sauli Niinisto geçen hafta gazetecilere verdiği demeçte, anlaşmayı yürürlüğe koyan maddeyi “parlamento onaylar onaylamaz” imzalamak istediğini, ancak “pratik nedenler ortaya çıkarsa bekleyebileceğini” söyledi.
Stoltenberg: Türkiye ile ilerleme var
Parlamentoda tarihi sürecin başladığı gün başkent Helsinki’yi ziyaret eden NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, “Artık Finlandiya ve İsveç’in tam üyeliğini onaylama zamanı” diyerek Türkiye ve Macaristan’a yaptığı çağrıyı yineledi. şu anda parlamento onay sürecini başlatmamış olan.
Finlandiya Başbakanı Sanna Marin ile bir araya gelen Stoltenberg, Türkiye ile ilerleme kaydedildiğini ve üç ülke arasındaki ortak mekanizma toplantısının önümüzdeki hafta Brüksel’de yapılacağını bildirdi. Başbakan Marin, ülkesinin üyelik sürecinin Temmuz ayında yapılacak NATO zirvesine kadar sonuçlanmasını umduklarını da kaydetti.
Rusya sınırına 200 kilometre tel örgü
NATO üyeliğine ilişkin süreç hızlanırken Finlandiya’dan dikkat çekici bir adım daha geldi. Rusya ile 1300 kilometrelik sınırı bulunan İskandinav ülkesi, planlanan 200 kilometrelik tel örgünün üretimine başladığını duyurdu.
Finlandiya Sınır Koruma Müdürlüğü’nden yapılan açıklamada, ormanlık alanda arazi çalışmalarına başlandığı, yol yapımı ve tel örgü yapımına ise mart ayında başlanmasının hedeflendiği kaydedildi. Ülkenin güneydoğu sınırındaki 3 kilometrelik pilot projenin Haziran ayı sonuna kadar, 70 kilometrelik bölümün ise 2025 yılına kadar tamamlanması hedefleniyor. Dikenli tellerle donatılacak olan 3 metre yüksekliğindeki tel örgü, gece görüş kameraları, ışıkları ve hoparlörlerinin toplam uzunluğu 200 kilometre olmak üzere 380 milyon avroya mal olması bekleniyor.
Finlandiya’nın mevcut sınırları çoğunlukla sığır geçişini önlemek için dikilmiş ahşap çitlerdir. Helsinki, artan gerilim nedeniyle Rusya’nın sınıra siyasi amaçlı göç akınından endişe duyuyor.
AFP,dpa/BK,TY
